Polscy sportowcy w kajakarstwie. Olimpiady i Mistrzostwa Świata

Kajakarstwo to dziś znany i popularny w wielu krajach sport, od lat obecny na liście dyscyplin olimpijskich. Początki kajakarstwa wcale nie są jednak związane ze sportem. Jedno- oraz dwuosobowe łodzie, zanim stały się znanymi nam dziś kajakami, przez długie lata używane były w zupełnie innych celach. Jak zrodziło się kajakarstwo i co warto wiedzieć o udziale Polaków w tej dyscyplinie?

Pierwsze łodzie, które uznać można za pierwowzory obecnych kajaków, służyły ówczesnym za praktyczne pojazdy wodne, niezbędne do transportu i polowań. Używali ich między innymi Innuici, którzy swoje łodzie nazywali gajag. Jak łatwo można się domyślić, od ich nazwy wywodzi się dzisiejsze określenie kajak. Za twórcę kajakarstwa turystycznego uważa się Szkota, Johna McGregora, który to w roku 1865 stworzył swój pierwszy, drewniany kajak, przeznaczony do spływów. Na swoim kajaku Rob Roy’u McGregor przemierzył rzeki Wielkiej Brytanii i wielu innych krajów Europy, a zdobyte doświadczenia popchnęły go do napisania książki „A Thousand Miles in the Rob Roy Canoe”, będącej inspiracją dla wielu późniejszych amatorów kajakarstwa. Na prawdziwą rewolucję kajakarstwo czekało jeszcze kilkadziesiąt lat, aż do początku wieku XX. Wtedy to po raz pierwszy, w roku 1924, pojawiło się na olimpiadzie w Paryżu, wyłącznie jednak jako dyscyplina pokazowa. Do programu olimpijskiego wprowadzone zostało 12 lat później, na olimpiadzie w Berlinie w 1936 roku. Na olimpiadach rozgrywane są dwie konkurencje kajakarskie – kajakarstwo klasyczne oraz górskie. W pierwszym z nich rozgrywane są zawody kobiet i mężczyzn, na dystansach 200, 500 oraz 1000 metrów w kajakach jedno-, dwu- oraz czteroosobowych. Istnieje również szereg kategorii sportów kajakarskich nierozgrywanych na olimpiadzie. Jest to:

• kajakarstwo regatowe,
• żeglarstwo kajakowe,
• kajak-polo,
• freestyle kajakowy.

W Polsce kajakarstwo rodziło się niemal równolegle ze światowym rozwojem tego sportu. W roku 1928 przez Polski Związek Narciarski powołana została Komisja Kajakowa. To wydarzenie uznaje się oficjalnie za datę powstania w naszym kraju zorganizowanego kajakarstwa sportowego i turystycznego. Kilkadziesiąt lat wcześniej swoją działalnością odznaczył się również znany etnograf Zygmunt Gloger, uznawany za prekursora polskiego kajakarstwa turystycznego. W 1872 roku odbył on kilka wycieczek i spływów, między innymi po Wiśle, Bugu oraz Niemnie.

Pierwsze sukcesy polskiego kajakarstwa datuje się na rok 1955, kiedy to podczas Międzynarodowych Igrzysk Sportowych Młodzieży w Poznaniu na Malcie nasza reprezentacja zdobyła 1 srebrny oraz 7 brązowych medali. Drużynowo Polska zajęła wówczas II miejsce po ZSRR, wyprzedzając dotychczasowego wicemistrza świata, Czechosłowację.

Na pierwszy olimpijski sukces w kajakarstwie Polacy czekali aż do roku 1960. Wtedy to podczas Igrzysk Olimpijskich w Rzymie Daniela Walkowiak zdobyła pierwszy dla Polski brązowy medal w kajakarstwie. Kolejny sukces to rok 1972 i Igrzyska w Monachium, z których do kraju brązowy medal przywieźli Rafał Piszcz, Władysław Szuszkiewicz. Pierwszy srebrny medal olimpijski dla Polski to rok 1976. Wtedy to podczas letnich Igrzysk Olimpijskich w Montrealu, nasz duet męski – Andrzej Gronowicz, Jerzy Opara – zdobył drugie miejsce na dystansie 500 metrów. Kolejny srebrny medal na tym samym dystansie zdobyła dwójka Marek Dopierała i Marek Łbik na Igrzyskach Olimpijskich w 1988 roku w Seulu.

Pierwszy srebrny medal w kajakarstwie kobiet przywiozły do ojczyzny Aneta Konieczna, Beata Mikołajczyk. Panie ukończyły na drugim miejscu spływ na dystansie 500 metrów, na Igrzyskach Olimpijskich w 2008 roku w Pekinie. Sukcesy Polaków w kajakarstwie nie ograniczają się jednak wyłącznie do Igrzysk Olimpijskich. Historia polskiego kajakarstwa to także liczne tytuły zdobywane na Mistrzostwach Świata, między innymi pierwsze miejsce Stefana Kapłaniaka w roku 1958 czy mistrzostwo Grzegorza Śledziewskiego w roku 1971. Obecnie także nasza reprezentacja odnosi liczne sukcesy, zarówno w kajakarstwie sportowym, jak i turystycznym a także w nowszych jego dyscyplinach, takich jak freestyle kajakowy.